Verslag van keynote Masha Gessen in World Skate Center
Op dinsdagavond 22 november vond de keynote speech van Shift Talks Festival plaats in het World Skate Center in ’s-Hertogenbosch. Russisch-Amerikaanse journalist en bekroond auteur Masha Gessen (hen/hun) was de hoofdgast. Tot 2013 stond Gessen in de frontlinie van de harde strijd om grondrechten in Rusland. Inmiddels is Gessen een journalist en schrijver over hoe democratieën stapsgewijs worden ontmanteld. De avond van de keynote speech werd gehost door prof. dr. Roos Slegers van Tilburg University en Sophie Stravens.
Door: Rosalien Manderscheid, student Fontys Hogeschool Journalistiek
De locatie, het World Skate Center, bevindt zich op de Tramkade, een culturele en creatieve hotspot aan het spoor in ‘Hertogenbosch. De enorme buizen en containers krijgen een nieuw leven onder de gloed van paarse en rode lichten. Twee dagen voor het hoofdevent van Shift Talks werd het World Skateboarding Championship nog in de Skatehal gehouden, voor vanavond is de hal in twee delen verdeeld: links skaten jongens heen en weer, de andere kant is gevuld met stoelen voor de 300 bezoekers van de avond. Huis73 directeur Nan van Schendel verwelkomt het publiek.
The Reinvention of Democracy and the Politics of the Future
Sophie Stravens komt vervolgens op het podium en introduceert Masha Gessen: ze vertelt hoe Gessentegen Poetins regime in ging, emigreerde naar de USA, twee boeken schreef en awards ontving zoals de John Chancellor Award for Excellence in Journalism.
Van achterin de zaal krijgt Masha Gessen een applaus totdat hen helemaal voorin op het podium staat. “The Reinvention of Democracy and the Politics of the Future”, klinkt de gewichtige titel. Masha voegt met een grijns toe: “This is the strangest venue i’ve ever spoken in…”
Certainty, of the reality, of the possibility
Gessen vertelt over de ontdekkingen die hen maakte tijdens het schrijven van diens boek. De vraag die Gessen stelt is: “what can people do when nothing can be done in a totalitarian society?” Het essay van Vaclav Benda genaamd Parallel Polis, gaat hier op in. Masha legt de moderne interpretatie van die griekse term uit als ”an underground cultural scene where repressed people cooperate across social and political barriers to make a model for the future”. Gessen haalt Polen aan als voorbeeld. Daar heeft een dergelijke beweging geholpen om vakbonden op te richten, alternatieve educatie te bieden en vrijgevochten media op te zetten. Zo bliezen ze hun gezamenlijke visie voor de toekomst nieuw leven in. In een totalitaire staat is dat de eerste stap om samen het verhaal van een nieuwe realiteit te schrijven. Juist als de wanhoop nabij is.
Masha eindigt diens speech met dat waar we op terug kunnen vallen: hoop. Volgens hen is hoop anders dan blind vertouwen. Hopen voor het onmogelijke is zinloos, maar hoop voor actie is zinvol.
“Hope for action gains meaning. I like to say it is about the certainty, of the reality, of the possibility.” Deze conclusie zorgt voor zacht gegniffel in de zaal.
Dappere weerstand
Professor filosofie van Tilburg University, RoosSlegers, voegt zich bij Gessen op het podium om het gesprek voort te zetten. Op de vraag: Waar komt de moed voor verzet vandaan? antwoordt Gessen: “Weerstand vraagt een grote prijs, maar op een gegeven moment wordt het eerder opwindend dan eng. Er is vreugde, hoop, seks en romantiek te vinden. Je moet je laten verleiden. De uitdaging is om de politiek van hoop meer te laten overtuigen dan de politiek van woede en angst.”
Tijdens de vragen uit het publiek die volgen benadrukt Gessen dat het vertellen van een hoopvol verhaal het begin is van een betere realiteit.
Signeersessie
De afsluitende signeer sessie is bij de Bossche Brouwers, waar een industriële sfeer en discoballen een knus geheel vormen. Voor het tafeltje van de spreker van de avond vormt een geanimeerde rij. Tevreden nemen de bezitters van een gesigneerd boek een biertje om de aanwinst te vieren.